400 kit update
Wie een Raspberry Pi 400 kit bestelt, kan kiezen tussen verschillende uitvoeringen, bv Qwerty en Azerty (fr).

Die laatste heeft een bijgevoegd Franstalige versie van de officiële Raspberry Pi beginners gids: “Le guide officiel du débutant Raspberry Pi”, het is de 4e editie, die tov van de vorige edities uitgebried is met inhoud over de pi 400.

Als je de Qwerty versie koopt (EU), dan krijg je de Engelstalige “The Official Raspberry Pi Beginner’s Guide” in de “5th edition”, een nieuwere uitgave dus.
Auteur: Gareth Halfacree.

Ik heb er nog geen Nederlandstalige versie van gezien, dus bij de “NL” versie zal waarschijnlijk een Engelstalige zitten.

Raspberry Pi 5 update
Tijdens de update komt er een waarschuwing ivm Raspberry Pi Connect.

mysql, mariadb

Uit oude gewoonte log ik op de commandolijn nog in op mijn database-servers met het “mysql” commando, hoewel ze ondertussen op mariadb draaien. Aangezien mariadb compatibel is/was met mysql, was dat nooit een probleem.
(ik ben “tester” op mijn lokale machine “tumbleweed”)

Maar nu:
tester@tumbleweed:~> mysql -u mydblogin -h dbserver01.mydomain.interal -p
mysql: Deprecated program name. It will be removed in a future release, use '/usr/bin/mariadb' instead
Enter password: ...

Oplossing: eenvoudig mysql vervangen door mariadb als commondolijn oproep.
(ps: voorlopig kan je nog wel verder, en is het maar een waarschuwing)

Secure

De volgende fout dient zich dan aan:

tester@tumbleweed:~>mariadb -u mydblogin -h dbserver01.mydomain.interal -p
Enter password: ****
ERROR 2026 (HY000): TLS/SSL error: SSL is required, but the server does not support it

Het gebruik van de versleutelde verbinding is standaard geworden, en als je een reden hebt om dat niet te gebruiken (intern netwerk, ..) moet je het expliciet opgeven met een parameter als --skip_ssl :

mariadb -u mydblogin -h dbserver01.mydomain.interal --skip_ssl -p

tester@tumbleweed:~> mariadb -u mydblogin -h dbserver01.mydomain.interal --skip_ssl -p
Enter password: ****
Welcome to the MariaDB monitor. Commands end with ; or \g.
Your MariaDB connection id is 2439
Server version: 10.11.8-MariaDB-0ubuntu0.24.04.1 Ubuntu 24.04
Copyright (c) 2000, 2018, Oracle, MariaDB Corporation Ab and others.
Type 'help;' or '\h' for help. Type '\c' to clear the current input statement.
MariaDB [(none)]> exit
Bye

ICANN heeft in januari voorgesteld om “.internal” voor te behouden voor lokale netwerken, zoals het thuisnetwerk of een bedrijfsnetwerk dat niet publiek aan internet hangt.

Dat lost het probleem op dat voordien allerlei geïmproviseerde eigen namen werden gebruikt als “.loc”, “.local”, “….”, zonder dat er een éénduidige afspraak was.

Die is er nu wel, want in augustus besliste ICANN om inderdaad .INTERNAL daarvoor te reserveren.

Start programma van desktop
Een icoon op de desktop om een programma te starten werkt in Raspbian 11 niet zo vlot als telkens de vraag gesteld wordt:

Dit tekstbestand lijkt een uitvoerbaar script te zijn. Wat wilt u ermee doen?
Uitvoeren – Uitvoeren in terminal – Openen – Annuleren

Op sommige systemen wordt die vraag de eerste keer gesteld dat je een progromma probeert uit te voeren, maar hier komt die vraag altijd terug, ook nadat je een keer “Uitvoeren” gekozen hebt.

Het starten met of zonder vraag is een algemene optie die kan veranderd worden:

File manager, Bewerken, Voorkeuren, Algemeen (Gedrag): "Vraag niet om opties bij starten van uitvoerbaar bestand".

Icoon
Het icoon zelf kan je tegenwoordig veranderen op de Raspberry Pi desktop: klik rechts, Eigenschappen, klik op het icoon en kies een ander icoon, ofwel uit het aanbod, ofwel uit “afbeeldingsbestanden” waar je naar eender welk grafisch bestand in je home directory struktuur kan.

Ik heb in een “dev” map een project “myproject” met ontwikkeling in Gambas3 op een pc met Kde-desktop.

Er is één tak van het project, branch “compat-lxde”, die ik ontwikkel op een ander toestel (Raspberry Pi) met een LXDE desktop; om de applicatie daar compatibel met die desktop te houden. Hierin neem ik bijna alles over van de “main”, behalve de dingen die niet werken in een LXDE desktop, die laat ik weg of pas ik aan.

De branches main en compat-lxde lopen dus grotendeels parrallel.

Soms wijzig ik iets op di Pi aan de lxde versie dat ook nuttig is voor main, en om dat binnen te halen wil ik ook de lxde code op mijn KDE-pc, maar op zo’n manier dat ik mij niet vergis met mijn gewone development, ik moet vermijden dat ik mijn gewone development aan het doen ben in de lxde versie bv.

Ik wil dus op mijn pc op een andere plek één bepaalde tak van mijn ontwikkeling apart bijhouden om die daar enkel te raadplegen.
Ik wil hier niet alle andere branches in hebben want die heb ik in mijn dev map, en daar werk ik ook aan.

Algemeen:
git clone -b --single-branch

Bv: als branch compat-lxde bestaat in het project:
git clone -b compat-lxde --single-branch https://gitlab.com/project/myproject.git

Ook op de Raspberry Pi kan het nuttig zijn om niet alle code binnen te halen, maar enkel de branch “compat-lxde” en bv “main” of “test”.

Nu kan ik op de pc in mijn dev directory de branches gebruiken om in te werken, bv in “feat-abc”, dan naar test, tot binnenhalen in main.

Ik ga naar de pi, integreer daar alles van main in de lxde branch. Ik doe terloops ook nog een kleine correctie (die terug naar test/main moet).

Ik ga op de pc naar de map met de lxde, haal de wijzigingen af (pull), kan die openen en knippen/plakken naar het project dat in de ontwikkelomgeving open staat in dev directory.

Normaal zit in de dev directory ook de lxde branch, en kan je daar diff’s met test/main doen en zo.

Om een enkele tak lokaal toe te voegen, doe:

git remote set-branches –add origin [remote-branch]
git fetch origin [remote-branch]:[local-branch]

BPMN
Staat voor Business Process Model and Notation.
Het beschrijft een standaard voor het uittekenen van bedrijfsprocessen op een manier die leesbaar genoeg is voor de gebruikers en gestructureerd/bruikbaar voor de “developers”. Ze kunnen gebruikt worden in de communicatie tussen ontwikkelaars en eindgebruikers van software bij de analyse en ontwikkeling ervan. OO-programmeurs herkennen waarschijnlijk verwantschap met het “object-oriented” UML, maar BPMN is “process-oriented”.
BPMN kan dus ook gebruikt worden als tool om bedrijfsprocessen te verbeteren, los van software-ontwikkeling, terwijl UML eerder in detail gaat van de software componenten en ook kan gebruikt worden voor de documentatie van de code.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Business_Process_Model_and_Notation

Waar zit BPMN?

Vijf jaar geleden was er al sprake van BPMN symbolen in LibreOffice.
Maar als je LibreOffice Draw start, zie je ze niet onmiddellijk staan.

Ga in het menu Beeld naar “Galerij”, dat opent aan de rechterkant een kolom met groepen van symbolen, georganiseerd per onderwerp, als Diagrammen, Geluiden, Netwerken, Opsommingstekens, Pictogrammen enz.
Als ze alfabetisch staan, staat BPMN waarschijnlijk bovenaan.

De galerij kan je openen en sluiten met het smalle verticale zwarte pijltje dat aangeeft dat er nog iets is aan die kant (“sidepanel”).

En UML dan?
UML is uitgebreider, en moet apart geïnstalleerd worden als extentie van LibreOffice.
Download bv UML Elements (https://extensions.libreoffice.org/en/extensions/show/21647), dat bewaard wordt als UML_Elements-2.0.2.oxt.

Installeren met: “Tools – Extension Manager and click Add”, of in de Nederlandstalige LiberOffice:
Menu Extra's, Extenties, toevoegen, (ga naar de downloads map) selecteer je extentie, sluiten.

LibreOffice zal dan terug gestart moeten worden om de extentie te laden.
Je vindt ze terug in de Galery, bv

UML – Activity view
UML – Deployment view
UML – Implementation view
UML – Interaction view
UML – Model management view
UML – Use cases view

OpenSUSE 15.4
(het probleem doet zich niet voor bij andere gebruikers van 15.4 op desktop/laptop)

Op een bepaald toestel heb ik het eigenaardige effect dat de desktop soms heel lang wacht om te reageren op bv het starten van een nieuw programma.
Eens het programma aktief is, werkt alles daarbinnen normaal.
Ik heb al geprobeerd meer geheugen te installeren (van 8G naar 16G), maar dat helpt niet.

Nu vond ik deze uitleg op reddit, waarin gesteld wordt dat het een bug kan zijn in de grafische drivers.

Ik probeer dus de instelling te veranderen van de compositor: menu SysteemInstellingen, Instellingen van het scherm, Compositor (kan ofwel af/aan bij het opstarten, en optie om toepassingen toe te staan compositor te laten blokkeren, deze laatste probeer ik eerst af te zetten).

Dat heeft niets opgeleverd, ik schakel nu (volgende dag) “Compositor, opstarten” uit op dezelfde plaats.

Update icoon
Uitschakelen van de updates die niet nodig zijn (*) in Tumbleweed is nu gemakkelijker:

• Menu, System Settings, rubriek “System”
• kies “Software Update”
• De update kan op Automatically staan of op “Manually”, kies dat laatste.
• De “Notification” frequentie kan hier ingesteld worden, bv “daily”, “weekly”, “monthly” .. ; zet op “Never”
• Als je op “Apply” klikt verdwijnt het icoon uit de takenbalk.

Rechtklikken op het update icoon en “Quit” kiezen (sluit “Discover”) werkt maar alleen voor de huidige sessie, als je nadien terug inlogt staat het icoon er terug.

(*) Het “update” icoon onderaan (groen/oranje update pijl in cirkel in takenbalk) is een gemakkelijke manier voor openSUSE Leap desktop gebruikers om updates te volgen, maar is niet van toepassing in Tumbleweed, je moet een update doen als een versie upgrade. Mogelijk veranderen ze dat nog ooit, maar zover ik weet wordt voorlopig aangeraden om de updates manueel te doen met “zypper dup”.

Thunderbird probeert zelf de instellingen op te zoeken, en net als bij OSX het gemakkelijk lijkt, gaat het natuurlijk ook fout, en komen er verkeerde instellingen in je programma staan, waardoor de mail niet werkt.

Inkomende heb je meestal keuze tussen
– imap = soort synchroniseren met de server; kan vanop verschillende toestellen voor hetzelfde mail adres, en/of te combineren met webmail.
– pop3 = afhalen van de mail naar je computer, goed als je maar vanop 1 toestel de mail leest, en zelf backups bijhoudt. Zelf opletten dat je niet te veel mail op de server laat staan als je die optie gebruikt, je ruimte op de server kan volgeraken zonder dat je het merkt.

Bv inkomende mail met imap (andere: pop=afhalen)
– server naam
– server poort, bv 993
– login naam (of je e-mail adres)
– wachtwoord en methode, bv “SSL/TLS”

Bv uitgaande mail, smtp.
Er zijn nogal wat mogelijkheden, en je provider geeft misschien niet alle details.

Uitgaande server: smtp
Je kan invullen:
– het adres van de uitgaande (smtp) server, meestal op een domein bij je provider.
– Poort (port): er zijn standaardpoorten als 2525 en 465, maar je provider moet dit opgeven, is daar ingesteld (en hoort bij de bovenstaande server; als die verandert kan ook de poort anders zijn).
Security en authorisation
Bij de aanmeldmethode en de beveiliging daarvan wordt het interessant, en gaat het ook wel fout, omdat er veel mogelijkheden zijn om uit te proberen als je het niet exact weet.
Connection security: SSL/TLS, none, STARTTLS,..
Authentication method: none, normal password, encrypted, kerberos, GSSAPI, NTLM, …
Soms wordt dat automatisch gedetecteerd, en soms gaat dat fout, en soms geeft je provider daar geen details over.
Soms moet je ook apart de user name geven voor de smtp server, dat kan bv je e-mail adres zijn (veel kans).

Doel: een “Developer” mogelijkheid geven om de main te updaten.

De leden van een project kunnen hun rol hebben gekregen doordat ze lid zijn va een “group”, en die kan dan niet apart ingesteld worden voor een subproject van die group, bv devcopyleft/clTools
Rollen zijn in stijgende volgorde : Guest - Reporter - Developer - Maintainer - Owner

Ga naar de hoofdpagina van de group, bv devcopyleft.
Daar bij “Manage”, zie je de “Group Members”.
Als je de nodige rechten hebt (oprichter van de group: “owner”) kan je in de kolom “Role” klikken op de rol en die veranderen, bv naar “Maintainer”.
Nu kan hij “push” naar “main” doen.

De achtergronden van de Raspberry Pi zijn landschappen, steden, enz.
Er is maar één meer abstracte achtergrond, dat is PiSystem.png; een witte achtergrond met zacht grijs getekende onderdelen die met pi/pi400 te maken hebben.

Rechtsklik, Burobladvoorkeuren, tab Desktop: Picture (toont de beelden uit /usr/share/rpd-wallpaper/

Je kan ook gewoon een achtergrondkleur instellen. Trouwens als je een tweede scherm aansluit, heeft dat enkel een achtergrondkleur.

De Rapsberry Pi laten opstarten in een bepaalde toepassing

Er is een map waar bij het opstarten gekeken wordt welke programma’s te starten:/home/pi/.config/autostart

ps: In documentatie vind ik ook nog andere gelijkaardige mappen: /home/pi/.config/lxsession/LXDE-pi/autostart

Het kan dat de map ~/.config/autostart nog niet bestaat;

• op één pi bestond die niet en heb ik die gemaakt
• op de andere bestond die wel en bevatte die een bestand LXinput-setup.desktop, met toetsenbord/muisinstellingen

Een programma dat je in deze map zet wordt automatisch uitgevoerd.

Opstarten met een zelfgeschreven applicatie in gambas3
– Vanuit de gambas programmeeromgeving (Gambas3-IDE) kan je een programma compileren tot uitvoerbaar, met de optie om een link op de desktop te maken; doe dat.
– de link kan je dan naar de autostart map verplaatsen (of kopieren).

Volgens de documentatie kan je upgraden van Leap naar Tumbleweed.
Reden: bv (recente versie van) programmeeromgeving Gambas3 compileren van broncode (lukte niet op Leap 15.5).

Boot van USB-stick met Tumbleweed (F9 of ESC of andere combinatie om bootmenu te krijgen en de USB drive te kiezen als startmedium).
Het is geen al te recente (vervangen door nieuwe “network install” afgehaald) Tumbleweed.

Kies voor “Upgrade”.
Kies bestaand systeem als doel om te upgraden (hier dus de Leap 15.5)
Kies “enable online repositories”.
Waarschuwing over openssl versie; ik kies de-installeren van de libopenssl-devel daarvan.

Installation settings geeft dan een overzicht met : “Product openSUSE Leap 15.5 will be uptdated to openSUSE Tumbleweed”

Installatie gestart, duurt lang ..

Vraag om bevestiging van nieuwere versie van H. … codecs uit repository .. (bevestigen).

Dan was ik even weg, en toen ik terugkwam stond gewoon de desktop open. Ik begreep het niet goed, maar hij was al herstart en had de desktop teruggehaald zoals die de laatste keer gebruikt was.
In een terminal cat /etc/issue gaf me Welcome to openSUSE Tumbleweed 20240913 ..”.

Ziet er goed uit. Ik verwijder de usb-stick met de network install iso.

Access denied

git clone https://gitlab.com/devgroep/myprojectterminal.git
Cloning into ‘myprojectterminal’…
Username for ‘https://gitlab.com’: mijngebruiker
Password for ‘https://mijngebruiker@gitlab.com’:
remote: HTTP Basic: Access denied. The provided password or token is incorrect or your account has 2FA enabled and you must use a personal access token instead of a password. See https://gitlab.com/help/topics/git/troubleshooting_git#error-on-git-fetch-http-basic-access-denied
fatal: Authentication failed for ‘https://gitlab.com/devgroep/myprojectterminal.git/’

Gebruik SSH keys
De site van gitlab legt dat goed uit;

https://docs.gitlab.com/ee/user/ssh.html

Kijk eerst of je al ssh sleutels hebt:

cd ~
cd .ssh/
Als je nog geen .ssh directory hebt, moet je checken of ssh geînstalleerd is, en/of genereer de ssh keys:

ssh-keygen -t ed25519 -C "mijngitlabaccountnaam"

Bij de vraag waar de key bewaren kan je normaal bevestigen:

Enter file in which to save the key (/home/user/.ssh/id_ed25519):

Als de .ssh map nog niet bestond, zal die nu gemaakt worden (geeft melding).

Nog wat bevestigen, en daarna vind je twee (nieuwe) bestanden, waarvan 1 de publieke sleutel is (die eindigt op .pub); en je kreeg ook wat randomart te zien…

The key’s randomart image is:

De inhoud van het pub bestand, inclusief opmerking, kopieren in de gitlab site bij je avatar, “edit profile, linkse kolom ssh keys”.. Add new key ..

De geldigheid kan je instellen als je wil.

Je ziet daarna dat de key is toegevoegd in je lijstje op https://gitlab.com/-/user_settings/ssh_keys

Nu vraagt git nog altijd mijn username en wachtwoord, maar nadien werkt bv het clonen wel.

Voorbereiding

Ik heb gemerkt dat vroeger een update wel eens vastliep op te weinig vrije ruimte, en dat terwijl ik een nog grotendeels ongebruikte SD kaart had.

Maar de ruimte in het toestel moet apart gezien worden van de “externe” SD kaart ruimte.

Het systeem gaf daar geen waarschuwing over voor je een update begon, dus er kon wel eens iets foutgaan daardoor. Nu heb ik al wel een waarschuwing gezien dat er niet genoeg ruimte vrij is op het interne systeem, en een link naar een artikel om meer ruimte vrij te maken. Dat is nuttig, maar beperkt.

Het artikel vertelt bv dat je je map “Pictures/Camera” kan verplaatsen naar de SD kaart; ze wordt eerste gekopieerd, daarna je interne map leeggemaakt. Je moet dan instellen dat de externe kaart moet gebruikt worden als opslag voor je foto’s, maar als die niet gemount is komen ze toch terug op je apparaat terecht. Nadien kan je niet meer dezelfde oplossing gebruiken, want dan wordt de map Camera op je SD kaart overschreven, en zijn dus alle foto’s je je gemaakt hebt / rechtstreeks bewaard hebt op die locatie, verloren door het overschrijven van de hele map.

Bestandsbeheerder
Spijtig genoeg kan je in bestandsbeheer niet een aantal bestanden selecteren met klik en sleep achtige beweging, je kan enkel per bestand selecteren om bv te verplaatsen.
En als je zo’n 3000 foto’s wil verzetten naar je sd kaart is dat omslachtig.
Ik maakte dus een extra mapje “Intern202409” op mijn SD kaart onder /media/sdcard/nummer/Pictures, en als ik daarin dan de map “Camera” kopieer wordt het:
/media/sdcard/nummer/Pictures/Camera/2024-picture2345…
/media/sdcard/nummer/Pictures/Intern202409/Camera/2011-picture001.jpg, …

1. De bovenste is een oude kopie van de camera map, waar nadien rechtstreeks foto’s in gemaakt/bewaard zijn.
2. De onderste is een nieuwe kopie van de camera map met datum in naam, waar de foto’s in staan die gemaakt en bewaard zijn op het interne systeem (omdat de kaart niet voorhanden was/niet gemount was/..).

Nu kan ik de foto’s op de “interne” Camera map wissen om ruimte vrij te maken.

In de Foto’s app zal je trouwens zien dat de kopie van de foto’s ook mee worden opgenomen in de telling van het totaal aantal foto’s, ze zitten nu dubbel!
De thumbnails zijn ook niet beschikbaar. Opgelet, niet alles selecteren en verwijderen hier, want daar zitten nu alle “bereikbare” foto’s in.

Beter eerst de SD kaart unmounten….

Het oude systeem 4.4.0.72 Vanha Rauma dateert officieel al van 2022
(apparaataanpassing 0.0.9.32)
De update die klaar staat is 4.5.0.19 en heet Struven ketju.

Een icoon op de desktop om Firefox te starten in “private browsing mode”
De oplossing die we hier vroeger ooit gaven, werkt nu niet meer.

Een kleine aanpassing herstelt dat: firefox --private-window

Samengevat voor KDE/Plasma/Qt6:

– maak een nieuwe link (Rechtsklik, new, link to application) en geef een naam.
– vul bij applicatie: firefox of /usr/bin/firefox (checken met which firefox).
– vul bij parameters: --private-window

Voorbeeld van ee nicoon:

chrome://branding/content/about-logo-private.png
chrome://global/skin/icons/indicator-private-browsing.svg

Alvorens een update te doen kan je een backup maken vanuit het Settings menu.
Helaas loopt die backup bij mij altijd vast op “Fout: kan afspeellijsten niet laden” (soms ook een andere fout op een ander moment).

Ik heb een nieuwe, lege SD kaart ingestoken, maar de foutmelding blijft; het ligt dus niet aan te weinig ruimte op de SD kaart: 4,1 gebruikt, 24,3 GB vrij.

Te weinig eigen geheugenruimte lees ik ergens. De eigen opslag is inderdaad redelijk vol: 1,2 GB vrij (van 16).

Ik zal mij dus eens moeten zetten aan het wissen van foto’s of andere bestanden…
In het overzicht zie ik dat vooral de foto’s veel ruimte innemen…

azerty BE = azerty FR ! qwerty
azerty BE – azerty FR = qwerty
azerty BE + azerty FR § qwerty
azerty BE ! azerty FR _ qwerty
azerty BE ~ azerty FR altgr ! qwerty

Raspberry Pi OS

Raspberry Pi OS is sterk verwant aan Debian, maar is niet hetzelfde. Debian werkt met versies, en Raspberry Pi OS volgt die in grote lijn maar is tussendoor in “continual development” een beetje als een “rolling release” (vgl bv tumbleweed). Dat heeft zijn voordelen (altijd doorlopende ontwikkeling en verbeteringen zonder te moeten wachten op een nieuwe grote versie), maar ook nadelen; er zal in de loop der tijd gemakkelijker iets “breken”, terwijl je dat bij afgelijnde versies eerder zal hebben bij overgang naar de nieuwe grote “versie”.

Onderhoud
Apt-get is stilaan vervangen door apt.
Verder is het gebruik gelijkaardig als vroeger, behalve (vanwege de rolling release) voor de “upgrade”!

Zoeken

apt-cache search gambas3

Toon meer info:
apt-cache show gambas

Installeren van software
Eerst:
sudo apt update

+ installeren:
sudo apt install gamba3-ide

De-installeren:
sudo apt remove gambas3

Werkelijk ook alles wissen:
sudo apt purge gambas3

Upgrade
Dit is anders dan de bekende apt-get upgrade:

sudo apt full-upgrade

Check eerst eventueel de vrije schijfruimte:
df -h

Ruimte vrij maken (overgebleven bestanden van installatie/updates)
sudo apt clean

https://www.raspberrypi.com/documentation/computers/os.html#update-software

GPIO

https://www.raspberrypi.com/documentation/computers/os.html#gpio-and-the-40-pin-header

Firmware
Wees voorzichtig, maak een backup!

sudo rpi-update
...
sudo reboot
Vorige firmware versie:

sudo apt-get update

sudo apt install --reinstall raspi-firmware

Raspberry Pi 400 FR Kit

Deze kit bevat de embedded-toetsenbord-Raspberry Pi 400 met systeem op een 16 G grote SD-kaart er reeds in, een SD-card adapter, een voedingsadapter, en een bijpassende muis. In de doos ook een mini-hdmi naar hdmi kabel (de aanlsuiting is idd mini), en een -natuurlijk- Franstalig boekje: “Le Guide Officiel du débutant .. comment utiliser votre nouvel ordinateur”; inleiding in Raspberry Pi (een algemeen boek, niet alleen over de 400).

Het opstartscherm toont een eventueel toegewezen ip adres. De opstartprocedure leidt je snel door een paar keuzes; gebruiker en wachtwoord, land, taal, wifi of ethernet, en dan wordt de software gecheckt (updates worden afgehaald).
ps: Als je hier voor Belgie als land kiest, wordt de toetsenbordinstelling op Belgisch gezet, en staan een paar tekens niet meer juist (verschil Azerty BE en Azerty FR).
Er is geen root account wachtwoord gevraagd geweest.

Installatie eindigt met :

System is up to date

Daarna wordt aangeboden om te herstarten.

De commandolijn/terminal vermeldt Raspbian GNU/Linux 11 met kernel 6.1 aarch64 (geen Raspberry Pi OS).

Dan kan je verder software installeren: menu Voorkeuren, Add/Remove software .. bv “Ontwikkeling” (“Development”: Programmeren enz): het duurt even eer de lijst getoond wordt, dus waarschijnlijk wordt online gecheckt wat beschikbaar is …
Je krijgt een zeer lange alfabetische lijst, gelukkig is er links boven een “zoek” veld: “gambas..”; beschikbare versie is 3.15 (“Complete visual development environment”). Om verder te gaan moet het wachtwoord ingegeven worden.

Na installatie vind je het programma terug in het menu: Gambas 3.15.2.

Rechtstreeks starten
De Raspberry Pi bordjes hebben geen aan/uit schakelaar, (je moet de voeding onderbreken om ze te starten), maar deze Pi 400 heeft een toets op het toetsenbord waar een rood aan/uit icoon bij de F10 toets staat. Het leek een optie-combinatie te zijn; ook de optie-toets betekenis wordt in rode symbolen aangegeven, zoals F11 en F12 die onder F1 en F2 staan, PgUp en PgDown die bij de pijltjes staan, en die met de framboos-toets omgeschakeld worden. Maar als de Pi 400 uitstaat, kan je rechtstreeks op de F10 toets duwen om hem aan te zetten, de optie is niet nodig.

Updates
Rechtsboven komt een “update” symbool te staan, waaronder je 2 keuzes krijgt: bekijk updates, haal updates af. Als de updates zijn uitgevoerd, verdwijnt het icoon.