Hoe Linux draaien op een Mac met een M1 processor?

Stel dat je typische Linux software wil draaien op een mac, bv programma’s gemaakt in de Gambas programmeeromgeving.

Er bestaan verschillende manieren om virtuele machine te draaien op een mac, denk maar aan Parallels (met Russische achtergrond, nu Corel), VirtualBox (nu van Oracle: VM VirtualBox Manager), QEMU (Free/opensource), enz.

Maar er is nog een andere, nieuwe optie bijgekomen: UTM (baseert op zich ook weer op QEMU)

https://mac.getutm.app download, sleep naar je applicaties, Finder, applicaties, UTM starten.

– What’s New opent, met “UTM Remote server for macOS, en UTM Remote client for iOS and visionOS..”
– Welcome to UTM met Create a New Virtual Machine, Browse UTM Gallery, User Guide, Support.
– Create New VM, download from utm gallery: daar heb je een aantal Linux-keuzes als Arch, Debian, Fedora, Kali, ReactOS, Ubuntu 14, 22, Geen OpenSUSE!
– Download openSUSE ARM.
– Start nieuwe Virtual machine en maak de keuzes (bv: Linux, Use Apple virtualisation (boot from kernel image(), Enable Rosetta (), Memory 4096 (=default), drive 64 Gb (=default), shared directory path (“Share-UTM” in Documents), name: OpenSUSE15-5, open VM settings.

Dan krijg je een “Information” overzicht en met keuze van logo bij “operating system” en ruimte voor een nota.
Je kan in de rubrieken kijken naar je instellingen (System, Boot, …)
System
– ok
Boot
– OS: Linux, Bootloader: UEFI
Virtualisation
– hier staat alleen Rosetta af.
Sharing
– hier zie je de gekozen drive
Display:
– staat ingesteld op Dynamic resolution en 1920×1200 WUXGA
Network
– hier heb je de mogelijkheid tussen “shared” (default) en “bridged” (Advanced)
De volgende knop is “Save”
Daarna krijg je een scherm met een play-symbool als in een youtube filmpje.
Als je daarop klikt start de vm met de installatie van de gekozen image.
Die installatie verloopt als een gewone installatie, met keuzes van taal, toetsenbord, tijdzone, enz, en ik merk dat alles nogal klein weergegeven wordt, de lettertjes zijn bijna onleesbaar. De installatie loopt tot ze klaar is en de VM herstart als OpenSUSE systeem. Daarbij wordt gevraagd: “UTM wil toegang tot de microfoon”. Daarna zie je een gewone typische OpenSUSE desktop.

Bij de gedeelde drive komt er een melding dat voor Directory Sharing de Virtiofs drivers nodig zijn. You can then run “sudo mount -t virtiofs share /path/to/share” to mount the share path.

Gebruik
In de Dolphin bestandsbeheerder zie ik ook nog de DVD ISO die ik gebruikte om te installeren.

Als ik Firefox start zie ik een vreemde zwarte rand rond Firefox, die Dolphin niet heeft.

Software installeren
Is in principe hetzelfde als anders; software.opensuse.org, voor 15.5 is er alleen de community package voor Gambas3IDE, 1Click install download, installeren. Ik krijg foutmeldingen bij installatie maar de lettertjes zijn zo klein dat ik ze niet kan lezen, en ik ga er voorbij.
Er begint toch iets te installeren, ik check nadien of het gelukt is. Mogelijk heeft het te maken met die SP1.. SP2.. SP3 updates. (idd blijkt achteraf).

De software is niet (helemaal) geïnstalleerd, ik ga nog eens rond langs het softwarebeheer om de overbodige repo’s uit te schakelen.
De gambas runtime ontbreekt, in installeer die apart. Nadien krijg ik conflicten met de versies: de runtime is 3.19, de rest 3.14. Ik ga toch maar door en zal nadien wel checken of het werkt.

Resolutie opgelost

Om de kleine lettertjes te counteren probeer ik de instellingen van de VM te veranderen: Display: Dynamic Resolution : OFF. Daarna start de openSUSE met een normale resolutie, die leesbare letters oplevert.

Rechter muisklik
In KDE gebruik ik veel de rechtermuisklik om opties in te stellen; maar de muis van de mac reageert niet op rechtermuisklik, en sommige opties kan ik niet via menu’ bereiken.
In het systeem van de mac: Systeeminstellingen, muis, “secundair klikken”: Uit –> Klik rechterzijde.
Nu kan je in de Linux desktop de rechtermuisknop klik gebruiken (maar het staat dan ook aan voor de hele mac).

IDE
De IDE is de programmeeromgeving voor Arduino. Het is een Java programma, dat dus Java nodig heeft, momenteel Java 1.7. Het programma is open source, je kan op de downloadsite ook de broncode van elke versie afhalen.

Zoals terug te vinden in het eerste artikel over de arduino starter kit, is de software te vinden op (www.arduino.org menu “Download”) http://www.arduino.org/download .
Daar moet je dan kiezen tussen de verschillende versies voor Windows, Mac of Linux; enventueel 32/64 bit.

Linux

Beschrijvingen voor Ubuntu zullen wel (meer) te vinden zijn; (hier Engelstalig).

Op https://software.opensuse.org/package/arduino kan je zien dat er voor openSUSE Tumbleweed en openSUSE Leap 42.1 een Arduino versie 1.6.8 beschikbaar is, voor alle andere is het Arduino 1.0.6.

Arduinostudio
http://software.opensuse.org/package/arduinostudio (arduinostudio-1-1.1.x86_64) van home:dsonck92 gaf in leap 42.1 een foutmelding op ontbrekende libqscintilla2.so.5), en Arduino 1.6.8 (en 1.0) een foutmelding op avr-libc, cross-avr-libc

Arduino 1.x

Voor OpenSUSE kan het voor desktopgebruikers met “One Click Installer” die vanuit Yast installeert (meer uitleg playground.arduino.cc/Linux/OpenSUSE)
Het Yast Meta Package arduino.ymp wordt gedownload, en een klik erop start de Yast softwarebeheerder.

Daarmee wordt volgende repository geïnstalleerd:

http://download.opensuse.org/repositories/CrossToolchain:/avr/openSUSE_13.1/ (openSUSE BuildService – CrossToolchain (avr))

Als je het programma start, en je in het menu Extra, de Seriele Poort keuze grijs staat en dus niet gekozen kan worden, ben je hetvolgende waarschijnlijk vergeten:

Je moet de gebruiker (user login) nog het recht geven om de hardware te gebruiken (in dit geval via de seriele poort);
YaST, “Security and Users”, open “User and Group Management”
en maak de gebruikerslogin lid van de groepen dialout, lock en uucp.

Kies daarvoor de user, Edit, tab Details, rechtse kolom Additional groups: vink volgende aan:
dialout
lock
uucp

NL: Yast configuratiecentrum, Beveiliging en gebruikers, Gebruikers en groepenbeheer, gebruiker selecteren, wijzigen, Details, Extra groepen, Dialout, lock en uucp aanzetten.

Ok; log uit om bij login te aktiveren.

Bij de geïnstalleerde software is geen link op de Desktop verschenen, evenmin een nieuw menu onder Development/IDE; wel een laatst geïnstalleerd programma “EasyDFU”, dat deel uitmaakt van CrossToolchain.

Menu, Run Commnand: arduino; dit start een programma met als venstertitel bv:

sketch_may22a |Arduino 1.0.6

Dat is de Arduino IDE.

Commandolijn

Voor OpenSUSE kan je zo installeren vanuit de commandolijn:

su root
zypper ar -f http://download.opensuse.org/repositories/CrossToolchain:/avr/openSUSE_13.1 'CrossToolchain:avr'

arduino


Eventueel: als je een foutmelding kreeg op het ontbreken van avr-libc
(The C Runtime Library for AVR Microcontrollers)

zypper install avr-libc

Ps: Fritzing
OpenSUSE, Yast/Software Management, zoek op naam+trefwoord+overzicht+omschrijving naar “arduino” geeft als resultaat fritzing, een EDA platform, waarmee je je projecten kan documenteren (leren over componenten en tekenen van het schema van de verbonden draadjes, opslaan, en zelfs exporteren om het eindresultaat als bordje in productie te laten maken). Het installeert fritzing, fritzing-parts, libQt5SerialPort5.

OpenSUSE Leap 42.1 Arduino 1.6
Na een paar keer proberen uit de verschillende aangeboden versies van Arduino 1.6.X (ondermeer 1.6.8, 1.6.9) had ik succes met 1.6.10 :

home:Ximi1970:Toolch… 1.6.10 64 Bit Source 1 Click Install

De arduino IDE start en ik kan een geopende project compileren (verder gebruik volgt).

Upd nov 2016:
– Ik heb een probleem met het compileren van een sketch op Leap 42.1, zelfs de meest basic dingen als blinking led werken niet. Na het lezen van:
https://forum.arduino.cc/index.php?topic=415801.0
Citaat:

Arduino AVR Boards 1.6.12 included with Arduino IDE 1.6.10 uses LTO, which appears to be the cause of this issue. The problem will likely occur if Arduino AVR Boards 1.6.12 is installed in any Arduino IDE version, not just 1.6.10. So you can try to install Arduino AVR Boards 1.6.11 using Boards Manager and be sure to not update from Arduino AVR Boards 1.6.11, even if the IDE shows an updatable boards notification. You can turn the notifications off by File > Preferences > Check for updates at startup(uncheck).

besluit ik inderdaad de AVR versie 1.6.11 te installeren. Daarna werkt het, maar je krijgt inderdaad update meldingen.

OSX

Mac is voorzien bij de downloads, gewoon downloaden en installeren. In de IDE kan je onder het menu Tools, Board het juiste bordje kiezen (bv Arduino Uno – zie je verpakking), en daarna de juiste seriële poort, bv

• /dev/tty.usbmodem262471 (voor Uno en Mega
• /dev/tty.usbserial-Q6006hSc (nieuwere)

Oudere OSX

Wie met een oudere Mac (OSX 6.xx) werkt, en dus nog Java SE 6 (1.6.x) gebruikt, moet een oudere versie van de software installeren, bv versie 1.6, te vinden op:
https://www.arduino.cc/en/Main/OldSoftwareReleases

Voor Arduino IDE 1.6.8 wordt OS X 10.7 Lion gevraagd.
Ook wordt de originele uitgave van de IDE in zijn laatste uitgave 1.0.6 nog aangeboden. Daaronder een gedetailleerde lijst met alle versies in archief.

Bij Mac OSX is er tot 1.6.1 keuze tussen een gewone en een Java 7 versie. Waarschijnlijk is vanaf dan alles Java 7, en kan je tot en met hier die “gewone versie” (zonder java vermelding) gebruiken omdat toen Java 6 verondersteld werd.

De grootte wordt niet vermeld, maar om een idee te geven, voor arduino-1.6.1-macosx.zip is dat 142 MB.

Terug te vinden in je download map indien je niet onmiddellijk geopend hebt met het archiveringshulpprogramma.
Daarmee kan je de download uitpakken, wat een Arduino programmabestand geeft van 501 MB. Kopieer (sleep) het naar je programma-folder.

Behalve het achterlaten van alle typische Mac-programma’s als Photoshop, Illustrator en andere iApps, moet de gebruiker zijn mail achterlaten. Of niet?

• IMAP
  Als je imap gebruikt alvast niet. De mail wordt dan namelijk op de server opgeslagen, en door alle juiste instellingen te doen, synchroniseert je nieuwe systeem met die server, en krijg je alles te zien. Het is een beetje als webmail, alleen gebruik je niet de browser om die mail op de server te bekijken, maar een e-mail programma. Daardoor heb je meestal toch wat meer functies en wat snellere reakties, of kan je ook offline de mail bekijken (bv bij een laptop/netbook). Nadeel is dat die mail op de server wel plaats inneemt, en eens de mailbox vol, kan mail aan jou gericht terug naar afzender gaan.
• Webmail
  Als je webmail gebruikt (GMail enz) dan moet je enkel in je browser het adres van die dienst bewaren onder een bookmark, en bij eerste inlog het wachtwoord bewaren als je dat wil.
• Pop3
  Eens de pop3-server, gebruikerslogin en wachtwoord ingesteld zijn, komt al de mail waarvan nog een kopie op de server staat, binnen als “nieuwe mail”; de overlapping hangt af van je vroegere instellingen.
  Je haalt met pop3 de mail af naar je computer, maar ook hier kan je in de instellingen kiezen om een kopie op de server te laten staan gedurende een bepaalde tijd (dag/week/maand..) of een bepaald volume (opslagcapaciteit).
  Voordeel van Pop3: je capaciteit is enkel beperkt door je eigen harde schijf, je kan eeuwig je mail bijhouden, en die mail staat niet bij een andere partij.
  Nadeel: als je een mail wist in je e-mail programma, is die niet op de server gewist. Als je opnieuw installeert, en de laatste mail terug afhaalt die nog als kopie op de server bleef staan, komt alle spam ook weer binnen.

Vroegere mail exporteren/kopiëren
De vraag bij Pop3 is natuurlijk: hoe krijg ik de oude mail van mijn Mac naar KMail in KDE?
Bij recente mac’s kan je bij een folder kiezen voor “Archive”, en daarmee exporteren.
Bij ouder macs (bv OS-X 10.4.11) kan je rechstreeks de mbox bestanden kopieren uit de gebruikersmap Library/Mail en Library/Mail Downloads. Nog gemakkelijker is in konqueror een verbinding te leggen naar de Mac, met login bv gebruikerOpMac op ip adres 192.168.1.10:

fish://gebruikerOpMac@192.168.1.10/Users/gebruikerOpMac/Library/Mail

De struktuur die de nummer.emlx bestanden bevat (vanaf gebruikersmap):

Library/Mail/POP-eMailAdres@domeinnaam@provider/

• Deleted Messages.mbox/
• Drafts.mbox/
• INBOX.mbox/Messages/11976.emlx
• Sent Messages.mbox/

De .emlx bestanden kan je in een editor als Kate gewoon bekijken; ze bevatten de tekst van één mail.

Vergelijk KMail: cur, new, tmp
De mail zelf wordt opgeslagen in het mapje “cur” in een substructuur van de gebruikers homedirectory. Die vind je in een verborgen map .local; bv voor de folder “IN” in KMail zit de mail :

/home/gebruikersnaam/.local/share/local-mail/IN/cur/

Het zijn gewone bestanden met een nummer als naam en zonder extentie.

Submappen van bv de inbox staan in local-mail/.inbox.directory, telkens weer met new/cur/tmp, bv:

/home/gebruikersnaam/.local/share/local-mail/.inbox.directory/Test/cur/

Import
KMail in KDE4 heeft zelf heel wat import en export mogelijkheden.
Maak in KMail een aparte map “import” of “oudemail” of zo om te importeren; als er iets foutgaat kan je die ook gemakkelijk weer weggooien. In een van de import probeersels kreeg ik bv voor elke mail een submapje met een nummer, en daarin de eigenlijke mail. Ga op “Local folders” staan, klik rechts, nieuw (Add Folder), geef naam bv “Import”.
Ga in je bestandsbeheer (Dolphin of Konqueror), maak in die Import map een map “cur” aan, en kopieer daar de .emlx bestanden in. In KMail worden ze onmiddellijk zichtbare als ongelezen mails.

Een oude, uitgebouwde harde schijf daterende uit het Windows XP tijdperk, bevat soms nog oude e-mail of andere bestanden die je wil recupereren. (zie locatie van bestanden Ze kan met een speciale connector aangesloten worden op een usb-aansluiting van een Mac of Linux PC. Maar op de Mac, in Finder, zie je een heel deel van de directories en bestanden niet, op Linux wel (als je de disk via de usb-aansluiting omplugt). Bv de directory met bestanden waar de mail zou kunnen staan:

C:\Documents and Settings\ “uw gebruikersnaam” \Local Settings\Application Data\Identities\ {.random0.tekens.} \Microsoft\Outlook Express

Op OS-X zie je in Documents and Settings, gebruikersnaam enkel de volgende mappen:

• Bureaublad
• Favorieten
• Menu Start
• Tracing
• Mijn Documenten

In Linux (of op Mac in de terminal op de commandolijn met ls -lF zie je nog heel wat anders

• bestanden: NTUSER.DAT, NTUSER.DAT.LOG
• mappen: NetHood, Onlangs geopend, Sjablonen, Local Settings, Cookies en een hoop andere directories.

In die terminal op mac kan wel opvallen dat de “onzichtbare” bestanden allemaal een @ apestaartje hebben in de bestandslijst. Het teken sluit het rijtje met rechten af:
ls -lF
drwxr-xr-x@ 11 user user 374 (datum) (directoryname)

Het is een speciale “flag” die extra informatie aangeeft, die apart opgevraagd kan worden.
ls -l0@
Als je de “onzichtbaarheid” gewoon wil afzetten, kan je:
chflags nohidden Directorynaam/

Wil je ook de onderliggende bestanden mee wijzigen:
chflags -R nohidden Directorynaam/

Daarna zijn ze zichtbaar in Finder.

Een aantal toetsencombinaties die je gewend bent op Linux zijn soms hetzelfde, soms net iets anders op mac. Zelfs als de toetsencombinatie hetzelfde is, mispak je je aan de stand van de toetsen als ALT toets verwisseld is en ze [CTRL], [ALT] ,[Cmnd] staan ipv [Ctrl], [Cmnd], [Alt] als op een pc klavier (azerty).

De toetsen bij mac hebben een tekeningetje en iets andere namen, maar meestal komen ze toch echt overeen met die op een pc-klavier.

Apple-logo of krul-toets = “Command”
Roltrap-logo of Alt = “Option”

De “Ctrl-C” copy combinatie wordt dus “Command-C”, enz.

• Command-Option-Esc : Lijst “programma afsluiten” dat bv “hangt”. Het voordeel is dat je hier enkel de gewone programma’s te zien krijgt die je als gebruiker gestart hebt, als Firefox, OpenOffice/LibreOffice, enz (net zoals in KDE met CTRL-ESC, en niet alle andere processen als in de linux commandline ps -AH)
• Power On + Option : Startup Manager met startende harde schijven
• Power On + Shift : Opstarten in Save Boot/Safe Mode op sommige toestellen
• Power On + C : Opstarten van CD / DVD / USB-stick…
• … + Media Eject: Uitzetten, slaapstand en herstarten combinaties

Meer kan je vinden op http://support.apple.com / HT1533 en ht1343

Voor gebruik van X11 kan je een aangepaste xmodmap maken in je gebruikers directory:
~/.Xmodmap
en je X11/input preferences aanpassen om “system keyboard layout” en “enable key equivalents” af te zetten.

Dan nog een kleine hardware-hack: om de “mighty mouse” muis van een mac te kuisen (die met zo’n klein bolletje als scroll/trackball) hoef je ze niet open te breken; spuit een klavier-kuisproduct of wat verdunde ethanol op het kogeltje, draai de muis om en rol ermee over een wit blad. Je kan aan de sporen zien of er nog vuil uitkomt. Ik heb zo al heel wat witte muizen hun leven gered …

LibreOffice is de afgesplitste tak van OpenOffice, en ook op mac is die te downloaden en te installeren, op een eenvoudige manier.
Wat opvalt nadien is dat je enkel “LibreOffice” als icoon hebt om te starten.
Je kan wel een afzonderlijke applicatie van het LibreOffice pakket starten vanop een command prompt; de afzonderlijke applicaties zitten in /Applications/LibreOffice.app/Contents/MacOS:

• soffice (de algemene start)
• sdraw
• sbase
• scalc
• swriter
• simpress
• smath

In een Terminal kan je bv het rekenblad laten starten met een commando, zoals in Linux:

cd /Applications/LibreOffice.app/Contents/MacOS
./scalc


Nu nog een grafische manier vinden… (idee? Mail me: )

De ontwikkelaars lijken niet te beseffen hoe irritant het kan zijn om niet 1 bepaalde deelapplicatie van office te kunnen starten:
http://openoffice.org/bugzilla/show_bug.cgi?id=90815

De iconen van de virtuele hardware kunnen aangeklikt worden om extra informatie te krijgen

Linux draaien op een Mac kan met bv ParallelsDesktop

Laat je niet misleiden: de meeste reklame voor Parallels Desktop gaat over het draaien van Windows op Mac. Maar als je iets verder kijkt zie je dat ook Linux kan, en dan wordt het voor ons interessant. Voor versie 6 heb je een up-to-date systeem nodige; Mac OS-X 10.5.8 Leopard of later, 10.6.3 Snow Leopard of later.

De doos bevat een installatie-cd, met op de hoes een Product Activation Key. En een dunne User Manual, dan is de doos leeg.

Na het invoeren van de CD (of DVD), kies om het programma te installeren, bevestig waar nodig. Je moet alleen kiezen op welke harde schijf de installatie moet komen. Een bericht luidt het einde van de installatie in, cd eruit, verder niets te zien of geen vragen.

In de Finder kan je wel bij Programs nu de Parallels Desktop vinden.
Bij het opstarten komt onmiddellijk de vraag voor de aktivatie, waarvoor je de “key” nodig hebt die op het hoesje staat.

Je krijgt eigenlijk een virtuele pc, waar je vanaf nul een distributie op kan installeren, bv OpenSUSE. Dat werkt perfect, en je kan in de virtuele machine nu zelfs een ontwikkelomgeving installeren (bv de Gambas2 IDE). Daarmee kan je op je Mac programmeren voor gebruik op Linux desktops.

Op moment van installatie werkte alles goed vanuit Linux: filmpjes, geluid, usb-stick aansluiten (parallels vraagt of je de usb-stick wil verbinden met de virtual machine – met een klik doe je dat, net alsof je hem dan pas in de pc steekt).

Als je het IP adres van de virtuele pc checkt, blijkt die in een eigen segment te zitten (waarschijnlijk afhankelijk van de configuratie van de virtuele machine in Parallels) en geeft adres aan als 10.211.55.3, terwijl het adres van de Mac 192.168.1.100 is. In de ifconfig van de mac zie je zowel de eigen netwerkkaart (en0) als de virtuele netwerkkaart vnic0 :

vnic0: flags=8843 mtu 1500
ether 00:1c:42:00:00:08
inet 10.211.55.2 netmask 0xffffff00 broadcast 10.211.55.255
inet6 fe80::21c:42ff:fe00:8%vnic0 prefixlen 64 scopeid 0x7
inet6 fec0:0:0:fea9::1 prefixlen 64
media: autoselect
status: active

Je ziet hier dat de Mac op dat virtuele netwerk dus ook een adres heeft: 10.211.55.2

Je kan de geïnstalleerde Linux-distributie via de online repositories up-to-date houden. Daarbij kan het gebeuren dat je virtuele Linux beter werkt dan je reële Mac. Bv als bepaalde software voor je Mac niet meer ondersteund is, en je daar dus geen youtube filmpjes meer op kan bekijken, maar in de virtuele machine wel!

Linux draaien, zelfs op een Mac, heeft dus verschillenden voordelen.

Opgelet: dit is maar 1 manier om Linux op een Mac te draaien (wel een heel “gemakkelijke”) – maar niet de meest vrije: je bent afhankelijk van de Parallels software. Die doet soms ook updates, en de werking op termijn kan afhankelijk zijn van het goed bij elkaar passen van de Mac systeem updates, de Parallels updates en de (geïnstalleerde) Linux updates. Backups, backups, backups!

(11/12/2012 update: uitbreiding, correcties, screenshot)

Een mac-gebruiker met OS-X 10.4x en een intel-processor die OpenOffice wil gebruiken kan kiezen tussen een oude versie of  een versie die nog niet helemaal klaar is.

De “dev” versie van OpenOffice.org is echter al wel bruikbaar.  Gewoon afhalen en installeren: OpenOffice.org for Mac OS X : Download

Het voordeel met deze versie is dat je geen “X” omgeving meer nodig hebt (moest je vroeger apart installeren).  OpenOffice start uit je menu, rechtstreeks in zijn eigen venster.

ps: op het moment van schrijven was de officiële download nog niet beschikbaar; maar de laatste beta versie gaf geen problemen, maar was iets moeilijker te vinden op de site.

Vanuit een OS-X kan je werken met de command prompt (termianl), kan je over een verbinding werken op een Linux server, enz. Bij allerlei onderhoud in de command prompt heb je dikwijls het pipe symbool nodig, bv in ls -lF|grep werk. Ik zocht me een ongeluk naar het pipe symbool; vooral omdat ik op een gewoon usb toetsenbord werk.
Uit documentatie op het web vond ik dat toetsencombinaties verborgen zitten onder letters op het toetsenbord op mac, en boven worden gehaald door alt + shift.

ALT+Shift L geeft | of verbindingsteken (Eng: pipe)
Upd:ALT+7 op een later systeem met .de klavier
ALT+N geeft ~ of tilde
ALT+Shift ( geeft [ of vierkant haakje open
ALT+Shift ) geeft ] of vierkant haakje sluiten

upd: ALT+Shift 7 geeft de backslash in ieder geval op een .de klavier, waar onder de 7 de gewone / staat.
updates: 26/9/2010

Camino bestaat in twee versies: Camino 1.0.6 is de stabiele versie voor oudere versies van Mac OS X (10.2), voor 10.3 en later wordt Camino 1.5.4 aanbevolen, waarvan ook verschillende taalversies bestaan.

De nieuwe versie overschrijft een oudere versie in je applications (programma’s).

Links:
http://caminobrowser.org (algemeen)
uitleg met prentjes

Downloads:
Camino 1.5.4
Camino 1.0.6

Als je een ices/icecast streaming server hebt draaien thuis, en niet alle computers kunnen om met het “ogg” formaat,
bv een Mac met OS-X, kan je hulpstukken afhalen bij vorbis:
http://www.vorbis.com/setup_osx/
Het komt er op neer dat je

• ofwel je quicktime speler uitbreidt met ogg
• ofwel je i-tunes uitbreidt met ogg (zelfde eigenlijk, i-tunes zou quicktime gebruiken)
• ofwel een totaal andere player gebruiken, bv VLC media player:

  Afhalen: download voor Mac bv versie voor PowerPC
  Installeer: je ziet in je downloadmap of op je buroblad of zo: vlc-0.8.6c-powerpc.dmg, kopieer dat naar je “Applications” folder en klik erop om te starten.
  Gebruik:
  VLC player menu, File, Open network, vul bij http de URL in
  bv http://streamingserver.domain.net:poortnummer/stream.ogg.m3u
  Ok!

• Ogg drop heeft het voordeel dat die zowel helpt bij het spelen als bij het zelf naar ogg omzetten van muziek: http://www.nouturn.com/oggdrop/index.php

Update 20/10/07 VLC uitleg

Op zoek naar Krita, een tekenpakket voor Linux, ontdekte ik deze fink:
http://pdb.finkproject.org/pdb/package.php/krita

Daaruit zou blijken dat Krita ook voor mac bestaat.
Krita zou betere eigenschappen hebben voor prepress voorbereiding (kleurensysteem), dus wie frustraties had met Gimp …

Krita screenshots, op de krita website

Voor Mac-gebruikers eerst even dit: om te kopieren in Gimp gebruik je niet de appel optie-toets. Doordat je binnen de X11 omgeving werkt, worden die toetsencombinaties gebruikt. Dat betekent kopieren met ctrl-c, plakken met ctrl-v.
Voor installatie zie vroegere artikels. Gimp heeft aparte vensters; wat je in het venster doet van bewerkingen is bereikbaar in een menu bovenaan in dat venster zelf.

Een stuk van je scherm op een blog plaatsen in 3 stappen:
1 – een stuk van je scherm bewaren als beeld
2 – dat beeld aanpassen voor op het web
3 – publiceren op je site

1) een stuk van je scherm bewaren als beeld
Zet het venster met het beeld klaar; deze methode werkt waarschijnlijk alleen voor stilstaande beelden, dus niet voor animaties met een plugin, en videobeelden enz.
Start een “screengrabber” (bv OS-X: “Grab”; op Linux XGrab, in KDE KSnapshot …).
Selecteer wat je wil gebruiken; bv “Capture Selection” laat je toe een rechthoek op het scherm te selecteren.
Het beeld bestaat nu in het screengrabber programma. Bewaar het en geef het een naam (File, Save as ..)
Bij Grab wordt het automatisch als TIFF bewaard, bij andere screengrabbers kan je hier soms al kiezen voor jpg.

2) het beeld aanpassen voor op het web
Start Gimp. Selecteer het venster met als titel “The Gimp”. Open het gemaakte beeld. (File, Open …)
Gebruik het programma om aanpassingen te doen zoals selectie veranderen, beeldkwaliteit of grootte veranderen, bijtekenen enz.

Kies “File, Save as ..” en geef het een naam die eindigt op “.jpg”. Omdat “Select File type” op “By Extention” staat (zoniet moet je het verzetten) maakt Gimp nu van die tiff een jpg.

3) publiceren op je site
Om het beeld op je site te krijgen moet je het ofwel kopieren naar je webserver, ofwel de mogelijkheid binnen je blog-programma gebruiken. In WordPress bv heb je een “Upload” menu. Daarin kies je het bestand, en geeft nog een extra omschrijving mee, waarna het naar de site gekopieerd wordt. Je krijgt daarna de code die je in je tekst moet plakken om het beeld daar zichtbaar te maken.

Een student die voor een opleiding videoreportage een Mac bijeengespaard had, krijgt een jaar later een digitale camera. Geld voor een programma als Photoshop is er niet.*

Niet alleen als je je geld anders wil besteden, maar ook als er geen winkel in de buurt / of niet open is op dit moment, kan je “Gimp” proberen. Het is een programma dat foto’s en andere “pixel”beelden kan bewerken, of waarin je ook gewoon vanaf nul kan beginnen tekenen.
In een vroeger artikel op deze site las je al dat Gimp op Mac een basisprogramma nodig heeft, “XFree86”. Dankzij die onderlaag is het mogelijk programma’s te draaien die voor andere unix-achtige systemen als Linux gemaakt zijn, waar Gimp erg populair is. Ik ga er dus van uit dat je diezelfde voorbereiding achter de rug hebt.

De site waar ik Gimp voor Mac vond zit op de bekende “sourceforge”:
http://gimp-app.sourceforge.net/
Op een paar minuten zou je de 86 Mb met een breedbandverbinding moeten afgehaald hebben.

Na de download heb ik een bestand Gimp-2.2.11.dmg van 82,6 Mb in mijn browser download map.
Als ik erop klik worden 4 bestanden beschikbaar:

Gimp.app
LICENSE.txt
Turn On X11 Focus Follows Mouse.app
README.txt

Ik trek de “gimp.app” naar de “applications” in de “finder” (Engelstalig systeem hier), maar starten doet hij nog niet. Ik heb me vergist en op dit systeem staat nog geen unix-“XFree” omgeving. Ofwel kan ik hem downloaden, ofwel van de mac systeem CD’s halen, wat ik nu verkies. Ik gok op CD 2 omdat ik denk dat het minder vanzelfsprekend is om te installeren. Fout dus; we zijn in mac-land en daar moet je beginnen met CD1. Op een paar minuten is het geïnstalleerd (ik volgde de vroeger vermelde instructies van deze site).

Nu op de “Gimp” klikken in de applicaties … en daar opent het “X” systeem. Ik moet daarna terug op Gimp klikken, de volgorde is blijkbaar eerst X opstarten, daarna het programma dat er in draait.

Gimp heeft een verwelkomingsscherm waarbij het de eerste instellingen doet: de installatie maakt een aantal mappen die nodig zijn, je kan een buffer en een swap folder kiezen (ik neem de voorgestelde). Gimp start met een tip en een vester met de werktuigen, een ander met de lagen/kanalen/paden. De installatie is klaar, het programma werkt. Op internet is meer info te vinden over het gebruik, en er bestaan ook boeken over. Maar ook als je dingen uitprobeert kan je waarschijnlijk al ver genoeg geraken voor de basisbewerkingen.

De officiele pagina voor gimp op mac is http://www.gimp.org/macintosh/.
Het Documentatie centrum is Engelstalig,
evenals deze Gebruikers site.
MacGimp.org is een goede nieuws-en informatie site voor Gimp op Mac.
Bij het ontbreken van de X omgeving (XFree86) vind je download en/of info op deze site, die ook vertelt dat het vanaf OS-X versie 4.x bijgeleverd is op de CD’s met het systeem.

* Een blik op een willekeurige website:
Adobe Photoshop CS 2 in het NL kost meer dan 1000 euro; de Engelstalige versie vind je een paar honder euro goedkoper. Een “Academic” versie kost – waarschijnlijk na het voldoen aan formaliteiten – toch nog altijd bijna 350 euro. En het programma Adobe Photoshop Elements, dat aangeraden wordt voor eenvoudigere fotobewerking, kost in de UK versie zo’n 90 euro..

Als je in Linux een naam geeft weet je waarschijnlijk dat er enkele tekens een bijzondere betekenis hebben. Een tilde (~) staat voor de “home directory” van de gebruiker (bv ~/muziek/freesong.ogg). Een punt als begin van de naam (bv .verborgen.txt) maakt het bestand “onzichtbaar” in de gewone overzichten van bestanden; het wordt bv gebruikt voor instellingen die je niet per vergissing mee wil wissen of verplaatsen.

Verder kunnen zowat alle tekens, maar denk erover of je moet uitwisselen met gebruikers van andere systemen, en of je Linux systeem misschien als bestandsserver dient voor andere gebruikers. (1)

Om documenten te bewaren of eender welk bestand een naam te geven, gelden andere regels bij verschillende besturingssystemen.

Een beperkt overzicht:

In het algemeen zijn er nog andere tekens die wel “kunnen”, maar die toch problemen geven, al is het maar op gebied van leesbaarheid, interpretatie, enz. Reken daarbij alle letters met accenten, en letters die specifiek zijn voor een bepaalde taal zoals ç, omgekeerde vraagtekens enz.

Ook eigen documenten kan je volgens deze richtlijn benoemen, dan heb je weinig of nooit problemen met documenten je doorstuurt naar iemand (met misschien een ander systeem), bij bewaren op andere media, bij backups en het terugzetten ervan, en bij overgang naar een ander systeem.

De naamgeving van documenten vanop de Linux desktop geeft meestal geen problemen als je het document daarna op een webserver zet; het internet was van bij het begin “unix-achtig” (denk maar aan de / die hetzelfde staat).

(1) Voor servers zijn wel aanpassingen mogelijk om het voor de gebruikers “transparant” te maken, dwz dat ze er geen rekening mee moeten houden dat het een server is met een ander systeem dan hun eigen systeem.

Ik had gevonden dat Apple een aantal vrije* server-programma’s bij zijn systeem leverde, zoals “Apache”. Meestal staat die niet ingeschakeld, en moet je dat zelf doen. Natuurlijk kan je ook zelf programma’s als MySQL gaan downloaden en installeren, wat eigenlijk zelfs niet zo moeilijk is. Ik deed het in oktober vorig jaar en nam deze notities: (meer…)

De kern van het besturingssysteem van Apple’s Mac OS-X bestaat uit vrije software (een BSD variant), het bovenliggend systeem is eigendom én geheim van Apple. En hoewel ze niet erg te koop lopen met die vrije software kern, maken ze het toch mogelijk om een heleboel vrije software te draaien.

Op “vrije unix-achtigen” zoals Linux wordt dikwijls gewerkt met het X Window Systeem, ook wel X11 of XFree86 genoemd. En Apple levert dat bij op de eerste systeem-CD. Je kan het eenvoudig installeren door te kiezen uit aanvullende programma’s (standaard staat het niet geïnstalleerd).

Steek OS-X install disk 1 in de computer.
Zoek “Optional Installs”, en klik het open.
Welkom bij de ‘Optionele software’ Ga 3 x door tot je bij Aangepaste installatie op .. komt.
Kies het driehoekje voor Programma’s om de keuze te zien.
Kies onderaan “X11” door het vierkantje aan te klikken en installeer.

Daarna is X11 op de computer aanwezig. Programma’s die er gebruik van maken zijn “Gimp”, OpenOffice.org, enz.
Apple over X11
XFree86.org

Via wat zoeken kwam ik terecht op een site met besprekingen van irc-applicaties voor Mac. Ik lees er iets over een versie van X-Chat voor Mac, wat vrije software is.
X-Chat Aqua is X-Chat met een Aqua interface voor MacOS X. X-Chat Aqua gebruikt de irc engine van X-Chat, bekend bij vrije softwaregebruikers. De software is open source en uitgebracht onder de GPL license.

Ondanks het lage versienummer gaven de release notes toch niets onrustwekkends te zien, en ik ging over naar de download page.
Op de sourceforge site:

X-Chat_Aqua.0.15.2.dmg 1322636 13196 PPC .dmg

De eigen site: xchataqua op sourceforge
Bespreking op The Mac Orchard
via www.irchelp.org/irchelp/mac na een zoek op “irc client os x”

NeoOffice is geïnstalleerd, maar gedraagt zich niet opdringerig genoeg om onmiddellijk in de takenbalk onderaan te komen, dus dat zal ik zelf moeten doen. Ik open Finder, Applications, en sleep het mooie zeilschip-icoon naar de takenbalk onderaan, naast Camino, waar het goed bij past. De eerste keer dat ik NeoOffice start wordt me gevraagd of ik wil registreren, en ook daar zijn ze niet opdringerig: ze zeggen er zelf bij dat het vrijwillig is en niet hoeft, dus ik kies “nooit”. Voor het programma zelf gelanceerd is gaat er een browser venster open op de site van NeoOffice, misschien om me te herinneren aan updates of de mogelijkheid een donnatie te doen?

Ik sta nu in een leeg document van de tekstverwerker. Het is een duidelijk herkenbare Open Office, maar in een echt mac-venster ipv binnen het “X86” venster. (Je moet ook na het sluiten van NeoOffice niet apart een X86 venster te gaan sluiten zoals bij de gewone OpenOffice).
Geen Finder
Het is spijtig dat de aanpassing aan mac niet geleid heeft tot een finder-achtig venster bij het openen van een bestand (File, Open in mijn Engelstalige versie)

Ik heb na Firefox ook Camino geïnstalleerd, wat zo gemakkelijk ging dat ik vergeten ben hoe.
De toolbar bij Camino bevat onmiddellijk links naar Camino, News, MacNews; Firefox komt met een zowat lege extra toolbar (onder de balk met de iconen, de url-ruimte en een zoek-ruimte) – ofwel heb ik die onmiddellijk na installatie leeg gemaakt, dat kan ook.

De iconen in Camino zijn een soort ronde knoppen, in Firefox staan ze gewoon los in de balk zonder omlijning.

Ook heeft Camino enkel knoppen voor terug, vooruit, herladen en stop, terwijl in firefox er nog een huisje bij staat om naar de home pagina te gaan. Bovendien kan je de huidige pagina slepen en loslaten op het huisje om er je nieuwe homepage van te maken. In Camino was me niet helemaal duidelijk hoe ik die homepage kan instellen vanop een bestaande pagina, en zonder ze te moeten knippen en plakken of overtypen.

Bij customize toolbar heb je wel heel wat mogelijkheden om iconen bij te zetten, wat ik met het huisje deed. Maar toch kan je nog de huidige pagina er niet boven loslaten om ze als homepage te gebruiken. Slepen naar de toolbar met de bookmarks gaat wel perfect. Terug weg met dat zonevreemd huis dus.

Wat trouwens ook perfect gaat is een url van Firefox naar Camino slepen, en daar in de bookmarks balk loslaten! Omgekeert gaat het ook, van Camino naar Firefox!

Toch heeft Camino iets voor op Firefox: als je een net gebookmarkte site een bevattelijkere naam wil geven door de info op te vragen, zie je daar dat je ook wat statistiek kan bekijken, nl hoe dikwijls je die site bezocht hebt, en wanneer de laatste keer. (zie ook de “top tien” lijst in de history).

Als je de history opent (View/Show History) krijg je op het hele venster de statistiek van je gedrag; ingedeeld per dag en een mapje “meer dan een week” enz. Links krijg je een kolom met groups, daarin zit je top ten list, maar ook adres boek, bookmark menu enz.. Daardoor heb je geen zicht meer op waar je was; in Firefox krijg je met View/Sidebar/History alleen links een kolom met de history, het rechtse grootste deel van het venster blijft de webpagina).

Camino Home en Download