Linpus Linux is erg gebruiksvriendelijk. Maar… als Linuxgebruiker wil je soms net iets meer doen dat wat in de simpele menu’s voorzien is. En bovendien weet je dat het eigenlijk kan.

Voorbeeld: foto’s van de digitale camera naar je minilaptop op Linpus gehaald, en nu wil je die op een server zetten (bv een netwerk harde schijf thuis). Eerste reflex in Konqueror is het scherm in twee splitsen en aan een kant intikken: ftp://user@servernaam/sharenaam .. maar dit is geen gewone KDE. Tweede reaktie is een FTP-programma te zoeken, maar dat zit niet in het standaardmenu. Volgens getuigen zou het wel standaard geïnstalleerd staan.

Je kan er waarschijnlijk op verschillende manieren naartoe; ik ga via de command prompt:
Mijn Documenten (je komt in de bestandsbeheerder)
Rechts klikken, kies “Open Terminal Here” (je krijgt een wit tekstschermpje) tik daar:
gftp (er opent een programma)

In mijn geval is het gFTP 2.0.18
Links staan mijn eigen mapjes, rechts is leeg maar heeft invulvelden voor de servergegevens; daarna komt de map op de server rechts ingevuld te staan en kan je gebruiksvriendelijk bestanden heen en weer zetten.
FTP, FTPS en SSH2 staan achteraan in een rolluik-lijst; ik probeerde ze niet allemaal.

Het is misschien even schrikken omdat je links op je eigen toestel nu ook alle “hidden files” of systeembestanden ziet; je moet voor foto’s niet in de Documenten map zijn, maar een niveau hoger. Daar vind je de video, picture, music mappen (Muziek, Afbeeldingen, Video’s, Downloads).

Lichte computertjes, gebruikt als server, thin client of desktop bestaan in verschillende vormen en evolueren snel. Een lijst vind je hier op wikipedia . Het probleem is dat ze hier meestal niet (gemakkelijk) verkrijgbaar zijn.

Enkele van de eerste, wel verkrijgbare toestellen, die bovendien geen harde schijf hebben, zijn

• Linutop: v1 boot van usb-stick, v2 van intern geheugen – import Frankrijk
• eeePc, maar wordt nu gepromoot met Windows XP waardoor de Linux versie op onverklaarbare manier niet verkrijgbaar is in dezelfde winkels
• Aspire One; draait Linpus Lite (gebaseerd op RH/Fedora+Kde?)

Beide laatsten zijn van de generatie “mini laptop”, “netbook”, of hoe de marketing ze ook noemt.

Ik moet op een oude server de tijd juistzetten. Eigenaardig genoeg doe je dat niet met “time” maar wel met “date”; tijd is een onderdeel daarvan.
Na het inloggen via ssh:

date --help

# date –help
Usage: date [OPTION]… [+FORMAT]
or: date [OPTION] [MMDDhhmm[[CC]YY][.ss]]
Display the current time in the given FORMAT, or set the system date.

… en verder nog een aantal parameters, waarin -s staat voor “set”, het verzetten dus.
Dit zou betekenen dat ik date -s 0919151508 moet tikken om 19 september 2008 om 15:15 te zetten.
Dat werkte niet.

date: invalid date `0919151508′

Wat wel werkte was:

# date -s 2008-09-19

reageert:

Fri Sep 19 00:00:00 CEST 2008

en de tijd:

date -s 15:15

geeft

Fri Sep 19 15:15:00 CEST 2008

Een netwerkdrive mounten met een script dat gestart wordt door een link op de desktop te klikken. (vervolg van)

Ik heb in mijn homedirectory (/home/pinguim) een mapje gemaakt “Netwerk” met daarin een map “u” die ik wil gebruiken als weergave van de map op de server Porto. (De naam “u” naar analogie met de drive-letters die in de Windows wereld gebruikt worden).
Een script “portou.sh” bevat het commando om de drive van de server te mounten :
(smb/cifs zie … bewaren op smb server, Windows (achtige) server bereiken … en Samba “smb” is uit, Cifs is in)

sudo mount -t cifs -o rw,uid=pinguim,username=pinguim,password=MeltingIceCap //pole.mydomain.loc/pinguim/ /home/pinguim/Netwerk/u/

Test het script eerst op de werking, tot het zeker goed is.

Dan kan je op de desktop rechtsklikken, een nieuwe link maken naar een programma, en daar de eigenschappen invullen.
Roep zo xterm aan om het script te laten uitvoeren:

Om een drive te mounten moet je root rechten hebben, wat je in een script oplost door “su” voor het commando; dan wordt het password gevraagd bij het uitvoeren om daarvoor root rechten te krijgen.

Je kan KDE dat ook laten doen voor je; door in de eigenschappen van de link te bepalen dat het script moet lopen als gebruiker root.
Kies Advanced Options in het hierboven getoonde scherm (onderaan uit beeld), en

[X] Run as different user
Username: root


Daardoor wordt het root password gevraagd door KDE (zie afbeelding links), en niet het eigen wachtwoord (zoals bij sudo).
Het script wordt echt als root uitgevoerd.

Let op dat je script dan geen tilde ~ bevat als verwijzing naar de homedirectory van de gebruiker. Als “root” het script draait staat “~” voor root’s homedirectory!

Een bestaand programma starten door een icoon op de desktop.
Een shell script starten door een icoon op de desktop.

Bestaand programma met icoon op desktop:

• Open het menu, tot op de plaats van het te starten programma
• Klik niet om het het programma te starten, maar houd de knop ingedrukt en sleep het icoon uit het startmenu naar je desktop
• Rechtsklik om eigenschappen als de naam en het icoon te wijzigen.

Een shell script maken en starten met een icoon op de desktop:

• maak een testscript dat bv een nieuw leeg tekstdocument op de desktop maakt (is gemakkelijk te volgen dan);
  – gebruik kate en bewaar het in een “bin” directory in je home directory (voor mij: /home/pinguim/bin);
  – afbeelding: hier is het gemaakt met mc op de command prompt: mcedit testscript.sh, bewaar F2, verlaat mc F10
• Maak het shell script uitvoerbaar: chmod +x testscript.sh of via konqueror rechts klik, eigenschappen
• probeer het shell script eerst uit vanuit een konsole: box:~/bin> ./testscript.sh en corrigeer tot het werkt.
• Open met Konqueror de map waar het shell script staat. Sleep het shell script naar je buroblad. Antwoord op de vraag of je wil verplaatsen of een link maken (laatste idd).
• Als je op de link klikt wordt het script uitgevoerd en de test tekst op je desktop gezet of er net van verwijderd als hij al bestond.

Resultaat:

Het wordt iets moeilijker als het shell script een netwerkverbinging maakt naar een server om daarvan een “drive” te “mounten”.
Wat moet gebeuren is het aankoppelen van een map op de server aan een map op je eigen computer, zodat je die eenvoudig kan gebruiken bij het bewerken van documenten daarop. Het mounten is echter voorbehouden voor root, wat wil zeggen dat je een password moet kunnen geven …
(wordt vervolgd)

In recente versies van Linux/X/KDE valt vast te stellen dat de “CAPS” toets anders werkt; anders dan we gewoon zijn, en anders dan we zouden willen. Het lijkt soms wel of de hoofdlettertoets (caps-lock of shift-lock) verwisseld is met toets voor het numeriek klavier (Num-lock).

Als ik op de shift-lock toets druk om een woord bv “hoofdletters” in hoofdletters te krijgen, dat bovendien gevolgd wordt door cijfers, bv “123” krijg ik:

HOOFDLETTERS

zonder de cijfers, en de cursor spring ergens in het rond.

De oorzaak lijkt te zijn dat de shift-lock het numeriek klavier heeft uitgeschakeld!
Dus worden de pijltjes aktief, en toetsen als home, end, delete.

In de KDE instellingen vind ik er niets over terug. Het volgende niveau is de grafische server, X11. De instellingen daarvoor worden vanuit KDE gedaan met Sax2; mogelijk wordt het “root” password gevraagd.
Kies “Keyboard”, tabblad “options”

Bij de “caps lock key behaviour” stond de tweede optie gekozen; waarbij caps lock ook het numeriek toetsenbord omschakelt. De eerste optie kiezen leverde mij het juiste (lees door mij gewenste) gedrag op.

Bij het tikken van “hoofdletter 123” begin ik met de shift toets ingeduwd; eerst zonder caps en daarna met caps:

Shift-toets: Hoofdletter 123
ShiftLock : hOOFDLETTER 123

In die toetsenbord instellingen, tab-blad layout, kan je trouwens nog meer zaken afstemmen op je behoeften; je kan er ook een speciaal toetsenbord kiezen, dat extra toetsen heeft, zoals bv het “Linux” toetsenbord van Cherry.

Na een nieuwe desktop installatie met KMail zie ik twee symbolen met vraagtekens in de lijst van (ongeopende) berichten. Als een bericht geopend is verdwijnen de twee vraagtekens.

Ze geven de toestand van “encryptie” aan. Als je ze weg wil ga je naar Settings, Appearance, Tab Message List, vinkje voor “Show Crypto Icons” uitzetten.

Met crypto “vraagtekens”:

Zonder crypto symbolen:

It’s not a bug – it’s a feature
Is hier meer dan ooit van toepassing. De Linutop staat standaard in een “beschermde toestand”, dat wil zeggen dat je kan starten, programma’s kan gebruiken, documenten kan maken en opslaan in de gebruikers map (euh op de desktop eigenlijk als je dat niet zelf georganiseerd hebt). In ieder geval heb je die documenten op het droge, wat niet geldt voor programma’s die je installeert. Je bevindt je op het natte strand; je kan wel een programma installeren, maar als het uit/aan getijde voorbijkomt is je hele nieuwe installatie weggespoeld, en begin je met een schoon strand.

Toestanden
Om blijvend programma’s te installeren moet je de linutop in een andere, wijzigbare toestand brengen. Je moet dat op voorhand doen, dwz dat je nu de instelling verandert en pas na het afsluiten en starten in die toestand terechtkomt. Dan kan je programma’s installeren die blijvend op het systeem beschikbaar zijn. Vanzelfsprekend kan je hier ook allerlei fouten doen die dan je systeem naar de knoppen helpen, dus het is nuttig op het einde van de installatie-werkzaamheden de toestand terug naar “beschermd” te zetten.

Toestand verzetten
eigenlijk zijn er 3 toestanden:

1. Beschermde toestand
   • of Safe mode
   • Alleen wijzigingen aan documenten of gebruikersinstellingen worden opgeslagen.
   • Nieuwe programma’s installeren kan, maar ze blijven slechts deze werksessie beschikbaar.
   • Uitloggen en terug inloggen behoort tot de sessie, herstarten daarentegen niet.
   • dit is de standaard toestand.
2. Wijzigbare toestand
   • of Full Persistance mode;
   • Wijzigingen aan programma’s en het systeem worden opgeslagen.
   • Nieuwe programma’s installeren kan, en ze blijven behouden.
3. Gesloten toestand
   • of Locked mode
   • Er kan niets tot volgende keer bewaard worden (tenzijn op een extra usb-stick/drive, internet, ..)
   • Vergelijkbaar met werken vanaf een “knoppix”-CD
   • Natuurlijk moet er iemand de sleutel van het slot hebben; er moet dus een wachtwoord gemaakt worden voor de “linutop” gebruiker, die ook het systeem weer kan ontsluiten.

De toestand van het systeem wordt verzet in het instellingenscherm in het menu:
Applications/Settings/Linutop Setup
Kies het tabblad “Advanced”
Kies “Full persistent system”
Je krijgt de vraag of je nu wil herstarten (om die toestande aktief te maken) – waarschijnlijk wel tenzij je nog iets moet bewaren waar je ook mee bezig was.

Stoelendans
Let op, het lijkt alsof je met die nieuwe toestand ook een nieuwe gebruiker voor die toestand aanmaakt. Hij erft alle instellingen van de standaard gebruiker tot dan toe. Als je echter de toestand terug naar “Safe Mode” zet, wordt daarvoor een nieuwe, schone gebruikersomgeving gemaakt. Weg desktop, instellingen, programma’s enz; het is als starten van de CD.
Maar je kan wel de toestand weer naar “persistent” schakelen, waarna je de in die toestand gemaakte wijzigingen terugvindt. Het lijkt een andere gebruiker.

Bij overstap op een nieuw systeem of upgrade van een bestaand systeem krijg je een mooie, frisse nieuwe installatie. Ik heb graag wel al mijn bestaande mail. Daarom deed ik hetvolgende:
– backup van de bestaande mail
– installatie nieuw systeem
– terugzetten van bestaande mail
– importeren van mail-filters

Voor de backup gebruikte ik Konqueror, rechtsklik, Compress naar oudemail.tar.gz
De mail kan je vinden in de gebruikersdirectory Mail (in RH) of in de KMail directory, verborgen dus: ~/.kde/share/apps/kmail/mail

En voor de instellingen kopieer ik het bestand ~/./kde/share/config/kmailrc
De .tar.gz en kmailrc bestanden zet ik tijdelijk op een externe hd, netwerkdrive, usbstick of eender welk bereikbaar medium (stuur naar jezelf via webmail bv)

De mail mappen uitpakken in de mail directory van de nieuwe installatie.
De filters kan je importeren door het menu “Settings”, “Configure filters”, “import” en dan het oude bestand kmailrc op te geven.

De volledige kmailrc bevat nog meer dan alleen de filters; ook de mail-accounts, servers, domein, afhaalinstellingen, venstergroottes enz. Overnemen is af te raden als er veel verschil was tussen de systemen (bv zeer oude distro, anders opgebouwde distro enz), maar waarschijnlijk wel mogelijk bij het terugzetten van een backup.

Bij het overschakelen van systeem wil ik ook de e-mail adressen van KMail meenemen. Die zitten in het adressenprogramma “KDE Address book”.

The standard addressbook for KDE is stored in
.kde/share/apps/kabc/
The .vcf files are what you are looking for (the *__somenumber files are AFAIK backups). You can either just copy that file to its new location or again import it using the File->Import->Import vCards… wizard from within kaddressbook.

Directory dus:
~/.kde/share/apps/kabc/
Daarbij leken mij vooral deze 2 in gebruik,
distlist
std.vcf

waarbij std.vcf nog bestond met cijfers achter (std.vcf_1, std.vcf_2, .. blijkbaar de backups)

Konqueror, rechtsklik, inpakken als tar.gz.
Kopieren naar ander medium.

(vervolg van vorig artikel, waarin ik probeer op een een Linutop – met een experimenteerversie van het besturingssystem op usb-stick – XFmedia als mediaspeler bij te installeren)

Niet dus
Ondertussen zijn we de volgende dag. Tot mijn grote verbazing start de player niet meer op (gekozen in het menu Applications/Media/xfmedia die daar zonder icoon weliswaar terechtkwam na installatie. Behalve een schijnbeweging van iets te starten gebeurt er behalve veel “disk-aktiviteit” (op de led van de usb-key waarvan gestart) eigenlijk niets. Als ik een volgende keer in het menu kom is de keuze xfmedia zelfs verdwenen!!

Wonderlijke genezing
Heeft dit systeem bizarre zelf-herstellende mogelijkheden? Ik herhaal de hele installatie om zeker te zijn, maar inderdaad: na afzetten computer is het programma niet meer toegankelijk en verdwijnt daarna zelfs uit het menu…
Of is dit de beruchte “Linutop Lock“? Misschien moet ik toch eens de f* manual lezen…

Weer opnieuw geïnstalleerd, maar in 2 stappen: 1) Enkel download. 2) Dan weer Synaptic, maar nu hardhandig (ttz, in Synaptic Package management eerst VLC player als te verwijderen gekozen (ik vermoed dat die dwarsligt voor de andere player). Dan ook XFmedia aangeduid ter installatie.

XFmedia heeft nu in het menu een eigen icoon. Systeem uitgelogd en terug ingelogd en XFmedia is er nog steeds. Reboot ….

En weer is XFmedia verdwenen. VLC player is aanwezig net als voorheen. Het lijkt wel of ik van een Knoppix-achtige boot-cd start, waar niets aan *kan* veranderen. Misschien wordt het veroorzaakt door het starten van usb-stick, en moet ik de installatie eens proberen op het echte interne systeem?

Booten van het ingebouwde systeem, naar synaptic, zoek “XFmedia”, keuze XFmedia en de daarna voorgestelde bijkomende paketten bevestigd, Apply en ok, 22 te installeren paketten beginnen… Synaptic zegt vrolijk “changes applied”. In Applications/Multimedia is XFmedia aanwezig (zonder icoon) en speelt probleemloos de gekozen playlist. Weer tijd voor een reboot als “proof-of-the-pudding” …

Ook nu verdwijnt de XFmedia speler als sneeuw voor de zon en wordt mijn conclusie van “zelfherstellende systeem” van vorige keer bevestigd, evenals mijn RTFM conclusie die ik hier moet omzetten naar RTFW, een wiki die uitlegt hoe je omschakelt naar een wijzigbaar systeem en andere toestanden.

Zie ook het artikel It’s not a bug – it’s a linutop mode

Ik schakel over in die toestand, installeer XFmedia, herstart en …
XFmedia is er nog steeds, heeft bovendien een icoontje gekregen, en speelt mijn vroeger op de desktop bewaarde bestanden af.

Blijvend?
Ik ben zeer tevreden, en wil mijn systeem zo houden. Dus ik ga terug in de linutop setup, zet de toestand terug op standaard om mijn systeem verder veilig te kunnen gebruiken, en herstart…

Tot mijn grote verwondering is na het herstarten de desktop helemaal leeg (vroeger bewaarde bestanden zijn weg), en ook de XFplayer is verdwenen. Weer alle werk voor niets? Uit wanhoop ga ik naar de Linutop setup en zet de toestand terug in “persistent”. Ik herstart en vind tot mijn vreugde de toestand terug met XFplayer én de muziekbestanden op de desktop. Ben ik nu gedoemd mijn linutop in “onveilige” toestand verder te gebruiken?

(wordt misschien nog vervolgd)

Uitval
Er zitten irritante “dropouts” in de door VLC media player gespeelde muziekstukjes op de Linutop.

Ik merkte het bij het spelen van .ogg muziekbestanden van een externe usb-harde schijf. Ik stelde me vragen over de usb-interface of de capaciteit van de processor tov de sterker (dan mp3) gecomprimmeerde ogg bestanden. Ter vergelijking zocht ik een stukje muziek van een ander bestandsformaat, en dat speelt vanaf het eigen medium (hetzelde van het systeem).

Maar zelfs de als demo aanwezige klassieke muziek laat duidelijk horen dat er stukjes “missen”. Bovendien komt dit overeen met ervaring van de Linutop1; daar kan men nog denken dat het mindere geheugen en de mindere processor oorzaak zijn. Kan ook deze Linutop geen muziekbestanden vloeiend lezen van een medium en omzetten naar muziek op de audio-uitgang?

VLC player proberen te tunen leverde ook niets op, er waren geen “zware” opties aangezet die konden uitgeschakeld worden.

Of is het op te lossen door andere software, een andere muziekspeler bv? Ik dacht even aan Puppy Linux.

Synaptic package manager geeft veel keuze:
– mplayer? maar is eigenlijk ook een videoplayer dus niet “licht”
– amarok? vrij zwaar veronderstel ik
– xfmedia? deze probeer ik; het is immers xfce waarop Linutop draait.

XFmedia
Er worden een aantal (22 – vooral “xine”) paketten mee aangeduid (afhankelijk van). Apply.
De bestanden komen van het ubuntu/hardy archief:

Successfully applied all changes ..

Sluit Synaptic.
Menu media bevat nu ook Xfmedia.

Ik download “Sextoy – In The Middle Of Nowhere” van Electrobel als test-track; dit is mp3 formaat.
Speelt in VLC met eerste hapering na zo’n 20 seconden, tweede na 1:10.
Speelt in XFmedia zonder haperen 🙂
Als ik debussy – Arabesque No.1 (de bij Linutop geleverde demo-track) speel, is ook die zonder haperingen te beluisteren.

Morgen hang ik de externe USB-disk eraan …. Audio-player probleem opgelost? (wordt vervolgd)

Ik wil een eigen startende usb-stick maken om andere instellingen uit te proberen dan het huidig (intern) geïnstalleerde systeem op de Linutop2

Ik start van een redelijk ongebruikte linutop 2 en een verse USB-stick van 1 Gb (“INTENSO” staat erop) .
Ik volg de instructies op de Linutop site die een nieuw systeem afhaalt van hun images site:
sudo lusm-web -d /dev/sda http://images.linutop.eu/current2

Hieronder een log … (meer…)

Door het lezen van een artikel in de FSM Newsletter * werd mijn aandacht nog eens gevestigd op het bestaan van een tekst-webbrowser die je kan gebruiken vanop de command prompt: w3m. Het wordt bij veel distributies standaard geïnstalleerd, of het is beschikbaar via het installatie-systeem van de distributie.

Als je de naam intikt w3m, krijg je de uitleg van de parameters die je kan gebruiken. Meestal gewoon een URL:
w3m http://linuxuser.copyleft.be/liglog
opent deze site.

Handig als je op een oude/lichte computer werkt, of als je iets moet raadplegen vanop een server waar je geen grafische schil geïnstalleerd hebt staan.
Ook handig als je vanop een toestel zonder webtoegang over ssh inlogt op een ander waar je wel op het web kan.

(*) Free Software Magazine, http://www.fsdaily.com